![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) ![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) ![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
OPERA |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
| ![](../images/spacer.gif)
![](../images/spacer.gif) |
Zentrum Paul Klee
Centro Paul Klee |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![Top](../images/gotop.gif) |
PROGETTISTA |
![](../images/spacer.gif) |
|
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![Top](../images/gotop.gif) |
CONTESTO |
![](../images/spacer.gif) |
|
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
Rapporto con il luogo |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
Localizzazione |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
Complesso degli interventi |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
Paesaggio |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
Panorama |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
Veduta notturna |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![Top](../images/gotop.gif) |
DESCRIZIONE |
![](../images/spacer.gif) |
|
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
. |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
. |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![Top](../images/gotop.gif) |
VIDEO |
![](../images/spacer.gif) |
|
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![Top](../images/gotop.gif) |
MATERIALI |
![](../images/spacer.gif) |
|
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![Top](../images/gotop.gif) |
LOCALIZZAZIONE |
![](../images/spacer.gif) |
|
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
Continente![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) ![](../images/spacer.gif) Europa |
|
Nazione![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../public/locator/1173112364.jpg) ![](../images/spacer.gif) Svizzera [Schweiz/Suisse] |
|
Cantone![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../public/locator/1170870908.jpg) ![](../images/spacer.gif) Berna [Bern/Berne] |
|
Distretto![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) ![](../images/spacer.gif) Berna [Bern/Berne] |
|
Città![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) ![](../images/spacer.gif) Berna [Bern/Berne] |
|
Indirizzo![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) ![](../images/spacer.gif) Monument im Fruchtland 3 - CH-3000 Bern 31
|
|
|
![](../images/spacer.gif) |
|
Telefono![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
Fax![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
Sito web![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
E-mail![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![Top](../images/gotop.gif) |
MAPPA |
![](../images/spacer.gif) |
|
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![Top](../images/gotop.gif) |
TIPOLOGIA |
![](../images/spacer.gif) |
|
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
Principale |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
ARCHITETTURA | Edifici per attivita' culturali
Centri polifunzionali
Musei ed edifici per esposizioni
Musei d'arte
Edifici per attività ricreative
Auditorium e centri per la musica
|
ARCHITETTURA DEL PAESAGGIO ED AMBIENTI NATURALI | Architettura del paesaggio
Giardini privati
| |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
Accessoria |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
ARCHITETTURA | Edifici per l'insegnamento
Musei per bambini e spazi pedagogici
Edifici commerciali
Bar, caffetterie
| |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![Top](../images/gotop.gif) |
CRONOLOGIA |
![](../images/spacer.gif) |
|
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
Progetto |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
| ![](../images/spacer.gif)
![](../images/spacer.gif) |
1998 - 2001
|
|
Realizzazione |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
| ![](../images/spacer.gif)
![](../images/spacer.gif) |
2002 - 2005 |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![Top](../images/gotop.gif) |
RIFERIMENTI BIBLIOGRAFICI |
![](../images/spacer.gif) |
|
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
"...e nel mondo/Kindermuseum Creaviva di Berna", Il giornale dell'architettura 52, giugno 2007, "Inchiesta" p. 5 (pp. 4-6) |
|
"Zentrum Paul Klee, Bern, Switzerland. Renzo Piano Building Workshop", GA document 88, october 2005, pp. 92-107 |
|
Hattie Hartman, "This is Renzo Piano's worst building", Icon 27, september 2005, pp. 78-83 |
|
"Zentrum Paul Klee in Bern/Paul Klee Centre in Berne", Detail 7-8/2005 [Dächer - flach, geneigt, gewelt/Roof Construction/Toitures], pp. 781-794, 887
"»Drei Wellen sind besser als eine« - ein Gespräch mit Attila Eris/"Three Waves Are Better Than One" - an Interview with Attila Eris", Detail 7-8/2005 [Dächer - flach, geneigt, gewelt/Roof Construction/Toitures], pp. 789-794 (781-794, 887) |
|
"Renzo Piano. Zentrum Paul Klee. Berna, Svizzera", Casabella 735, luglio-agosto/july-august 2005, pp. 58-81
Francesco Dal Co, "Il successo amico. Renzo Piano e l'avversione per i luoghi comuni", Casabella 735, luglio-agosto/july-august 2005, p. 80 (58-81) |
|
Michela Comba, "La Via del Museo, al Zentrum dell'Europa/Tre onde tra il grano", Il giornale dell'architettura 31, luglio-agosto 2005, "Musei" pp. 1, 17 |
|
"Pronto il Museo di Paul Klee", Il giornale dell'architettura 30, giugno 2005, p. 1 |
|
Joseph Grima (photo), "In viaggio con Piano/A trip with Piano", Domus 881, maggio/may 2005, pp. 80-82 (80-87) |
|
Zentrum Paul Klee. Bern, Hatje Cantz Verlag, Ostfildern-Ruit 2005 |
|
Andre Chaszar, "Blurring the lines: an exploration in current CAD/CAM techniques. Paul Klee Museum, Bern, Switzerland. Renzo Piano Building Workshop", Architectural design 74 n. 5, september/october 2004, pp. 122-126 |
|
Christophe Hespel, "Chantier. Collines d'acier/On site. Hills of steel", Moniteur architecture AMC 145, september 2004, pp. 26-27 |
|
Francesco Jodice (photo), "Zentrum Paul Klee, Bern. Renzo Piano Building Workshop", Domus 872, luglio-agosto/july-august 2004, pp. 28-43.
"Una conversazione con Renzo Piano/A conversation with Renzo Piano", Domus 872, luglio-agosto/july-august 2004, p. 30 (28-43)
"Una conversazione con Maurice Müller/A conversation with Maurice Müller", Domus 872, luglio-agosto/july-august 2004, pp. 32-33 (28-43)
"Una conversazione con Andreas Marti/A conversation with Andreas Marti", Domus 872, luglio-agosto/july-august 2004, p. 37 (28-43) |
|
Mario Antonio Arnaboldi, "Il contenitore "adatto"/Paul Klee Museum, Berne", L'Arca 182, giugno/june 2003, pp. 10-15 |
|
Jean-Marie Martin, "Piano per Klee: gli anni passano e portano buoni consigli", Casabella 699, aprile/april 2002 [Italia], pp. 70-75 |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![Top](../images/gotop.gif) |
PHOTO+ |
![](../images/spacer.gif) |
|
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![Top](../images/gotop.gif) |
AGGIUNTE E DIGRESSIONI |
![](../images/spacer.gif) |
|
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
Paul Klee è sepolto nel Cimitero Schosshalde, adiacente al Centro |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![Top](../images/gotop.gif) |
COMMITTENTE |
![](../images/spacer.gif) |
|
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
Maurice E. und Martha Müller Foundation |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![Top](../images/gotop.gif) |
IMPORTO |
![](../images/spacer.gif) |
|
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![Top](../images/gotop.gif) |
DATI DIMENSIONALI |
![](../images/spacer.gif) |
|
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
Altezza |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![Top](../images/gotop.gif) |
STRUTTURISTA |
![](../images/spacer.gif) |
|
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
Ove Arup & Partners
B+S Ingenieure AG, Bern |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![Top](../images/gotop.gif) |
ARCHITETTURA DEL PAESAGGIO |
![](../images/spacer.gif) |
|
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
Schweizerische Hochschule für Landwirtschaft |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![Top](../images/gotop.gif) |
STAFF |
![](../images/spacer.gif) |
|
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
Progetto ![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
Renzo Piano Building Workshop, Paris |
|
|
![](../images/spacer.gif) |
|
Coprogettisti ![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
|
![](../images/spacer.gif) |
|
Responsabile del progetto![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
Gruppo di progettazione![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
M. Busk-Petersen, O. Hempel, A. Eris, M. Prini, L. Battaglia, J. Moolhuijzen, F. Carriba, L. Couton, S. Drouin, O. Foucher, H. Gsottbauer, F. Kohlbecker, J. Paik, D. Rat, A. Wollbrink, R. Aebi, O. Aubert, C. Colson, F. de Saint-Jouan, P. Furnement, Y. Kyrkos |
|
Impianti meccanici![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
Ove Arup & Partners Luco AG, Bern Enercom AG, Bern Bering AG, Bern |
|
Fisica dell'edilizia![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
Grolimund + Partner AG, Bern |
|
Consulente facciate![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
Emmer Pfenninger Partner, Münchenstein |
|
Acustica![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![Top](../images/gotop.gif) |
CREDITS |
![](../images/spacer.gif) |
|
|
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
![](../images/spacer.gif) |
Photos © Monostudio Courtesy of Prestphoto | architectour.net
|
|
![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) ![](../images/spacer.gif) |
![](../images/spacer.gif) |
|
|